azad

1.

sif. <fars.>

1. Azadlıqdan istifadə edən, başqasından asılı olmayan, sərbəst. Azad xalq. Azad əmək. Azad həyat. Azad seçki hüququ.

2. Maneəsiz, əngəlsiz, sərbəst, heç bir şeylə məhdud edilməyən. Azad ticarət. Azad satış. // zərf Rahat, əziyyətsiz. Azad nəfəs almaq.

3. Boş (vaxt haqqında). Ulduz azad vaxtlarını daima öz kiçik otağında, həvəskarı olduğu rəssamlığa sərf edərdi. Ə. M..

4. nida. Hərbi komanda. Mirbalayev «azad!» komandası verdi. M. Hüs..

◊ Azad edilmək – 1) xilas edilmək, qurtarılmaq, buraxılmaq. Həbsdən azad edilmək; 2) çıxarılmaq, xaric edilmək. İşdən azad edilmək. Vəzifəsindən azad edilmək; 3) tərxis edilmək, buraxılmaq. <Kusov> üç il bundan əvvəl Qafarın ordudan azad edilərkən birbaş Mingəçevirə gəldiyi günü xatırladı. Ə. S.. Azad etmək – 1) xilas etmək, qurtarmaq. Nəbi Həcəri azad etdikdən sonra bir müddət İranda qalır. «Qaçaq Nəbi»; 2) azadlıq vermək, istiqlaliyyət vermək, azadlığını, istiqlaliyyətini özünə qaytarmaq; 3) buraxmaq, mürəxxəs etmək, getməsinə icazə vermək. Batalyon komissarı bugünkü söhbəti bununla qurtarıb: – «Sağ ol, Nəcəfov!» – deyib, döyüşçünün əlini möhkəm sıxmaqla onu azad etdi. Ə. Vəliyev; 4) tərxis etmək, buraxmaq. Əsgərlikdən azad etmək; 5) çıxarmaq, xaric etmək. İşdən azad etmək; 6) bir işi; vəzifəni, mükəlləfiyyəti və s. -ni yerinə yetirmək məcburiyyətindən xilas etmək. Bədənim zəif olduğundan, məni yay imtahanlarından azad etmişdilər. İ. Ə.. Azad olmaq – 1) azadlıq əldə etmək, müstəqil olmaq, sərbəst olmaq. Əsarətdən azad olmaq. – Arif çalışır ki, millət azad olun; Zahid çağırır ki, məscid abad olsun. M. Ə. Sabir; 2) boşalmaq. Yerlər azad oldu; 3) arzu etmədiyi bir vəzifədən, işdən və s. dən canını qurtarmaq. Müdirlikdən azad olmaq; 4) xilas olmaq, qurtulmaq. Şəhərlər düşmən işğalından azad oldu; 5) məc. doğmaq. Bir ildə . . Zeynəb üçüncü uşaqdan azad oldu. M. İbrahimov; 6) işi, məşğələni qurtarmaq. A qardaşlar, axı bir deyin görüm, mənim nə vecimə ki, səhərlər saat altıda kontora gəlib, axşam saat onda azad olursunuz? C. M..

2.

is. <fars.> bot. Cənubda bitən bərk oduncaqlı ağac növü. Azərbaycanda qarağac, dağdağan və azad ağacı cinslərindən olan yabanı şəkildə yayılmış və becərilən növün nümunələrinə təsadüf olunur. H. Qədirov. Zorxana oyunu adətlərinin birincisi zorxana mili idi. Bu alət şümşaddan, azaddan və yaxud da palıd ağacından qayrılardı. H. S..